Slachten met je onderbuik

Eigenlijk is het van de zotten. Anno 2011 wanneer we de mogelijkheid hebben om dieren op humanere wijze tot hun eind te brengen, worden nog 2 miljoen dieren onverdoofd geslacht. Althans, in Nederland is het onverdoofd slachten - net als in veel andere Europese landen zoals Denemarken, Noorwegen, Oostenrijk, Estland en Zwitserland - allang verboden. Turkije kondigde aan dit voorbeeld nog dit jaar op te volgen. In Nederland geldt nog altijd één uitzondering. Je mag onverdoofd slachten als dit bij je geloofsovertuiging past.

Hier geldt de wet van de onderbuik

Maar wel een selectieve

Macht der geweten

Photo by William Warby

Deze afwijking van de regel past bij een reeks van incidenten. Zo mag een ambtenaar - net als iedere gehoorzame  burger - niet discrimineren op basis van hun geaardheid. Toch liet Minister Bijleveld  onlangs weten dat ambtenaren die uit gewetensbezwaar weigeren een homo-stel te trouwen, gedoogd moeten worden. Zelf noemt ze dat 'tolerantie' en 'ruimte voor diversiteit'. In werkelijkheid geldt hier de wet van de onderbuik. Maar wel een selectieve. Een agent die weigert een bon uit te schrijven voor een invalide die dubbel parkeert, zal zich niet op gewetensbezwaar mogen beroepen. Nee, gewetensbezwaar is een recht waarop enkel gelovigen zich mogen beroepen. In België wordt daar anders mee omgesprongen. Toen Koning Boudewijn I, gewetensbezwaar had bij het ondertekenen van een abortuswet, werd die tijdelijk uit zijn functie ontheven.


Polderend Nederland zit met dit onderwerp in zijn maag. In de Tweede Kamer tekent zich dan wel een meerderheid af voor een algeheel verbod op onverdoofd slachten, in de achterban heerst verdeling. Onlangs liet de achterban van D66 in een motie weten, teleurgesteld te zijn dat hun fractie het wetsvoorstel van Marianne Thieme steunt. Deze opstand is 'uiterst frappant' te noemen voor een liberale partij, daar ze hiermee aangeven méér rechten te willen geven aan mensen met een irrationeel bijgeloof. Ook de achterban van de PvdA lijkt niet ongevoelig voor de (vooral Joodse) lobby. 

De ironie is dat Halal-geslacht vlees 

gewoon uit dezelfde bio-industrie komt

De religieuze lobby blijkt erg effectief. Vanuit islamitische hoek - die het debat liever breder trekt dan enkel het verdoven - wordt graag verwezen naar de praktijken in de bio-industrie. Daar zou eerst iets aan gedaan moet worden, eer er met een vinger gewezen wordt naar het onverdoofd slachten. De ironie is dat in Nederland vrijwel 100% van het Halal-geslachte vlees uit precies dezelfde bio-industrie komt. Het enige verschil is dat de dieren uit de bio-industrie - dus nadat ze al een ellendig leven achter de rug hebben -  voor de Joodse en Islamitische consument nog een keer ruim getuige moeten zijn van hun eigen martelgang naar de dood. Alleen al vanuit die realiteit is het verwonderlijk dat mensen een dier dit lijden verwensen.

Wat is Halal?

De Joodse gemeenschap heeft een gemeenschappelijk standpunt. Onder moslims heerst juist verdeeldheid. Een groot deel ziet in dat de voorschriften van Muhammed de meest schone, humane waren in diens tijd met diens kennis. Zij zijn van mening dat juist de bedoeling van de profeet en niet de slachtwijze zelf letterlijk genomen moet worden. Deze groep is ook voorstander van verdoofd slachten, met of zonder een halal-certificaat. Een andere (brede) groep volgt graag de autoriteit van een certificeringsinstituut. Als die zeggen dat het vlees Halal is, dan consumeren zij het. Een volgende groep moslims vind verdoving niet halal als er geen sluitende garantie is dat alle verdoofde beesten weer bijgebracht kunnen worden. Immers, de Koran schrijft voor dat het slachten van een dood dier haram is - iets wat veel moslims graag vermijden. Daarnaast concluderen onderzoekers van Dier en Recht dat niet enkel de slachtwijze, maar ook het welzijn van het dier gedurende zijn leven maakt of het vlees Halal is. De wetenschap dat (vrijwel) al het halal-gecertificeerde vlees in de bio-industrie opgegroeid is, maakt de verwarring compleet. Een kennis van mij is dan ook om die reden vegetarisch geworden.

Uitgesproken Vara: Wat is Halal volgens de Koran?

Verdoofd of lamgeslagen

Voor de niet-gelovige is het vraagstuk veel eenvoudiger. Het gaat immers enkel en alleen om de wijze van doden. De vraag staat dus totaal los van de manier waarop het dier is opgegroeid. Sec gesteld, "willen we het dier eerst verdoven, voordat we het opensnijden?" Relevant daarbij is de manier van verdoven. Bij runderen gebeurt dat met een stootwapen dat een klap uitdeelt op de hersenpan van het dier. Er zijn twee typen wapens. Het ene wapen deelt een genade klap uit op de schedel waardoor het beest direct buiten bewustzijn is. Een tweede penetreert de schedel. Hoewel ik niet weet welk wapen het meest wordt toegepast, weet ik wel dat het beest binnen een fractie van een seconde buiten westen is. Bij onverdoofde rituele slachting kunnen grote dieren zoals runderen tot zeker vijf minuten bij bewustzijn blijven, terwijl het bloed uit hun lichamen sijpelt. Het verschil in stress en leed is duidelijk zichtbaar gemaakt op videobeelden. Wie dit verschil met eigen ogen wil zien, kan op deze link klikken (schokkende beelden) en zien hoe kort een rund leidt tijdens een verdoofde slachting, en hoe lang de spartelingen doorgaan van een ritueel geslacht beest.

Het is merkwaardig dat gelovigen
 meer rechten krijgen dan anderen

Heiligheid van het bord
Een andere vraag is of vrijheid van geloof ingeperkt moet worden. Deze vrijheid is voorbehouden aan aan aanhangers van georganiseerd geloof. En daarmee krijgen ze uitsluiting van strafvervolging, voor zaken die strafbaar zijn voor niet-gelovigen. De inperking van deze verruimde vrijheden, staat gelijk aan de vraag waarom gelovigen uitgesloten moeten zijn van vervolging als ze hetzelfde feit begaan. Nota bene, het eerste artikel uit onze grondwet verbiedt discriminatie wegens godsdienst. En daar lijkt sprake van als gesteld wordt dat het niet-religieuze slachterijen verboden is om onverdoofd te slachten. Ook buiten de juridische context, is het schrijnend wanneer een groepering meer rechten krijgt dan de andere. Nu gebeurt dit met mensen die een irrationeel bijgeloof aanhangen. En het is de vraag of dit niet eerder een politiek dan een gezond argument is. Buiten het geloofsargument is er geen andere reden waarom iemand deze beesten een lang lijdensweg toewenst. Het is dan ook treurig dat dit over de rug van veel dierenleed uitgespeeld moet worden. Iets meer empathie voor het beest, dan voor de heiligheid van het bord, zou het debat sieren. Want voor de koe zelf is onverdoofd lijden niet meer dan zinloos geweld.